Wil jij ook graag wakker worden met gezellig geklets van vogels in jouw tuin? In dit artikel vind je praktische tips om jouw tuin om te toveren in een waar vogelparadijs.
Een vogelvriendelijke tuin is een gevarieerde tuin. Vogels houden van een afwisselende tuin met ruimte om zich te verschuilen, organisch materiaal om een nest mee te bouwen, lekker eten in de vorm van insecten en fruit, vers drinkwater en om het af te maken een goede nestkast.
Vogelvriendelijke beplanting
Zorg voor gevarieerde beplanting, daar houden vogels van. Dus niet teveel tegels in je tuin, maar liever een stukje gras. Plaats een volle border met veel soorten planten die van hoogte verschillen. Vogels kunnen hier lekker tussen scharrelen, op zoek naar voedsel. Probeer ook af te wisselen met wintergroene en bladverliezende planten, vogels verschuilen zich in de winter graag in een haag of klimop. Daarnaast kun je ook letten op planten die veel insecten aantrekken, zoals de vlinderstruik, die trekt veel vlinders, bijen en hommels. Ook planten met bessen of zaden zijn gewild bij vogels.
Vogelvriendelijke klimplanten
Klimplanten bieden een veilige plek voor vogels en zijn ideaal voor nestelplaatsen. Ze geven ook voedsel in de vorm van bessen en insecten die zich ook in deze klimop verstoppen. Geschikte klimplanten zijn:
- Blauwe regen, Wisteria sinensis. Deze klimop is een bloeiende klimplant met in mei en juni mooie paarse trossen bloemen.
- Hop, Humulus lupulus. Klimop met smakelijke hopbellen in de nazomer.
- Klimop, Hedera helix. Naast de perfecte schuilplaats voor vogels is deze ook klimop ook geschikt als haag ter vervanging van een schutting.
- Vuurdoorn, Pyracantha ‘Orange Charmer’. Geschikt als groenblijvende haag met schitterende bloesem en in de zomer, voor vogels, smakelijke rode besjes.
- Winterjasmijn, Jasminus nudiflorum. De Winterjasmijn bloeit van januari tot maart met mooie gele bloemen.
Vogelvriendelijke bomen
Vogels vinden het heerlijk om hoog in de boom te zitten. Ze kunnen daar goed uitkijken over de omgeving en het is er veilig. Daarnaast bouwen ze graag hun nest in een boom en vinden ze er voedsel. De volgende bomen zijn populair bij vogels:
- Kersenboom, zoals de Prunus Avium. Deze boom heeft in de lente bloesem en draagt in de zomer kersen.
- Pruimenboom, zoals de Prunus domestica. Ook deze boom heeft bloesem in de lente en heerlijke pruimen in de zomer.
- Lijsterbes, zoals de Sorbus aucuparia. Met bloesem in het voorjaar en rode bessen in de nazomer.
- Appelboom, Malus. Bloesem in het voorjaar en appels in de nazomer / najaar.
- Zwarte els, Alnus Glutinosa. Deze boom geeft elzenproppen.
Vogelvriendelijke struiken
Heesters zijn houtige struiken waar vogels graag op af komen. Sommige heesters zijn ook geschikt als haag, zoals de vuurdoorn. Deze vogelvriendelijke struiken bieden de vogels een schuilplaats bij gevaar, een plekje om een nest te bouwen en voorzien ook nog eens van voedsel in de vorm van bessen en insecten. Geschikte heesters zijn:
- Aalbes, Ribes rubrum. Een bladverliezende struik met onopvallende geelgroene bloemen in het voorjaar en eetbare felrode bessen in de zomer.
- Braam, Rubus lacinatus. Deze bramenstruik is een lang doorbloeiende bramensoort. De bloei begint eind mei, is in juni en juli op zijn hoogtepunt, en kan tot in september duren. Vooral geschikt voor zonnige plekken.
- Duindoorn, Hippophae rhamnoides. Met zure en vitaminenrijke bessen in september en oktober, ideaal voor vogels.
- Egelantier, Rosa rubiginosa. De Egelantier is geschikt voor heggen en heeft roderoze bloemen van juni tot augustus. De rozenbottels van deze plant zijn erg gewild bij vogels.
- Hazelaar, Corylus avellana. Met sierlijke katjes die al voor de winter zichtbaar zijn, maar zich eind februari openen. De Hazelaar heeft kleine rode bloemen in het voorjaar en vruchten, hazelnoten, rond september.
- Taxus, Taxus baccata. De Taxus wordt veel gebruikt als haagplant. Hij is bladhoudend, dus ideaal als schuilplaats voor vogels.
- Zwarte bes, Ribes nigrum. De zwarte bes bloeit vroeg, van april tot en met mei, met in de zomer heerlijke zwarte bessen. Die lusten vogels (en mensen) wel!
Nestmateriaal voor vogels
In een vogelvriendelijke tuin is het hebben van nestmateriaal voor de vogels een must-have. Vogels zoeken het nestmateriaal bij elkaar in de vrije natuur. Denk hierbij aan grassprietjes, bladeren en takjes. Je kunt de vogels ook een handje helpen door een voedersilo van gaas vol te duwen met hooi of eventueel de haren van je hond of kat. Lekker zacht en warm. Je zal zien dat vogels snel de materialen gaan ophalen en er een lekker nestje van gaan bouwen.
Je kunt ook organisch nestmateriaal kopen in een tuincentrum. Dit materiaal is gemaakt van natuurlijke materialen zoals cacaovezels en jute.
Vogels lokken met voer
Met geschikte beplanting ben je al een heel eind met de voedselvoorziening voor vogels, maar wil je een beetje extra voer aanbieden, is dat natuurlijk altijd welkom. Je kunt in de winter als extra energiebron vetbollen en pinda’s ophangen of een voedertafel neerzetten met een bakje speciaal kant-en-klaar vogelvoer voor tuinvogels en wat fruit. Let erop dat je varieert. Niet alle vogels kunnen aan een vetbol hangen of voelen zich veilig op een voedertafel, dus biedt meerdere vormen van voedsel aan. Vergeet niet om ook wat voer op de grond te strooien.
Zorg voor vers drinkwater
Naast voedsel is ook schoon en vers water belangrijk. Een platte brede schaal met water is prima. Vogels kunnen hieruit drinken en eventueel ook lekker badderen. Ververs het water in de zomer regelmatig, vooral als het warm is. In de winter kun je wat suiker toevoegen om te voorkomen dat het snel bevriest. Doe dan wel wat gaas over de schaal om ervoor te zorgen dat ze niet gaan badderen, dat is niet echt lekker in suikerwater. Bij strenge vorst kun je wat gemalen ijs in de schaal doen en de schaal op een veilige, beschutte plek zetten. Mussen vinden het heerlijk om een stofbad in droog zand te nemen, dus zet je zandbak open of strooi een zak zandbak zand uit op een zonnige plek onder een struik.
Goede nestkasten voor vogels
Er zijn heel veel soorten nestkasten op de markt, maar helaas zijn ze niet allemaal even geschikt. Een fel gekleurd vogelhuisje ziet er super gezellig uit, maar is helaas minder populair onder de vogels. Felle kleuren vallen op bij katten en andere roofdieren en zijn dus niet geschikt. Je kunt beter een neutraal kastje nemen, zoals groen, grijs of houtkleur.
De ideale dikte van de plankjes van het vogelhuisje is ongeveer anderhalve centimeter. Als je een nestkastje hebt met hele dunne planken, dan wordt het binnen veel te koud en andersom, een huisje met dikkere planken is dan weer veel te warm.
Als je een nestkastje gaat kopen, let er dan ook op dat je hem goed schoon kunt maken. Heb je het kastje al eerder gebruikt? Maak hem dan schoon met heet of gekookt water.
Het invlieggat van een nestkastje mag drie tot vijf centimeter zijn, dat is prima voor de tuinvogels die in Nederland het meest voorkomen, zoals de huismus, koolmees, pimpelmees, spreeuw en roodborstje.
De beste plek voor je nestkastje
Het beste kun je de opening van het kastje richten naar het noordoosten of zuidoosten, dan komt er het minste regen. Hang het kastje ook niet in de volle zon, dan wordt het veel te warm in het vogelhuisje. De aanvliegroute naar het kastje moet zo vrij mogelijk zijn. Je kan je wel voorstellen dat een kastje in of achter een boom lastig is om te bereiken als er veel dikke takken en bladeren voor de invliegopening zitten. Zijn er katten in de buurt? Let er dan bij het uitkiezen van je plekje op dat de katten er niet bij kunnen. Dus bijvoorbeeld niet aan een boom of naast een schutting waar katten makkelijk op kunnen klimmen. Wil je het kastje toch graag in de boom hangen, bescherm het dan met een kraag van gaas, zodat katten en ander roofdieren er niet bij kunnen.
