Iris

Irissen planten

Iris bloemen zijn onder te verdelen in bolirissen, wortelstokirissen en moerasplanten. Per soort zal ik tips geven voor het planten van de iris.

Bolirissen

Iris reticulata zijn bolirissen (of bollissen). Xiphiumirissen of Xiphiumlissen zijn ook bolirissen, die bekend staan als Hollandse Iris, Spaanse Iris, dwergiris of Engelse Iris. Bolirissen plant je in het najaar voor de vorst, het liefst in droge goede waterdoorlatende grond op een diepte van 6 tot 8 centimeter. Je maakt een plantgat, waar je de bol inzet met de groeipunt naar boven. Het beste dek je de bol af met een laagje zand en vervolgens afgevallen blad, om deze te beschermen tegen de vorst. Lees de informatie op de verpakking of je iris een plekje in de zon of halfschaduw wil.

Wortelstokirissen

Naast bolirissen zijn er ook wortelstokirissen. Wortelstokirissen worden het meest toegepast in de tuin. Voor elk type grondsoort is er een iris, in de zon en in de schaduw, al staan de meeste het liefst op een zonnige plek. Voor de border kun je een baardiris planten (Iris Germanica) of een Siberische iris (Iris Siberica), een stinkende iris (iris foetisissima) of een zwaarlelie (iris pumila). Wortelstokirissen plant je in goed doorlatende losgemaakte grond. Je maakt een plantgat en zet de wortelstok erin met het groeipunt naar boven. Het groeipunt mag boven de grond uitsteken. Dit zorgt ervoor dat de punt niet gaat wegrotten.

Iris bloem als moerasplant

Dan heb je ook nog irissen die groeien als een moerasplant met wortels. Voorbeelden van deze irissen zijn Japanse iris (iris ensata), gele lis (iris pseudacorus) en Siberische iris (iris Siberica). Irissen die tot de moerasplanten behoren groeien het beste op een vochtige, zure en vruchtbare bodem. Je plant deze zoals je vaste planten plant. Je graaft een gat in de grond, woel de grond wat om, zet de plant met de wortels in de grond en druk stevig aan. Geef de plant vervolgens water.

Irissen snoeien

De meeste irissen hebben geen snoei nodig. Van de bladverliezende soorten kun je het dorre blad verwijderen, zodat zich in het voorjaar nieuw fris blad goed kan ontwikkelen. De bladeren van de groenblijvende irissen kun je in het najaar snoeien tot ongeveer 15 centimeterlengte. De dode stengels en het dode blad kun je bij deze soort verwijderen. Bepaalde soorten moet je eens in de paar jaar scheuren, als je ziet dat het midden geen bloemen meer geeft. Je graaft de plant uit, scheurt de gezonde stukken met wortels en plant deze opnieuw in de aarde.

Uitgebloeide irissen

Uitgebloeide iris bloemen kun je wegknippen onderaan de bloemsteel. Het blad kun je het beste nog een poos laten zitten. De bol neemt via het blad zonlicht en voedingsstoffen op, zodat ze de winter aan kunnen en in het voorjaar weer prachtig zullen bloeien.

Soorten irissen voor in de tuin

Ruim 300 soorten irissen zijn er te verkrijgen, in alle soorten en maten. Ik ga een aantal veel voorkomende soorten beschrijven.

Baardiris

De latijnse naam voor Baardiris is Iris Gemanica. Deze soort is in vele kleuren verkrijgbaar, paars, wit, geel, blauw, oranje en groen. Hij bloeit van eind mei tot in juli. De plant dankt zijn naam aan de baard, dit is een harig stukje dat zich op de kroonbladeren bevind. Het is een bladverliezende soort die graag op een zonnig plekje in je tuin staat. De hoogte is ongeveer 60 tot 70 centimeter.

Japanse iris

Iris Ensata of Japanse iris is een moerasplant. De bloem is opvallend en kan een doorsnede van 20 centimeter bereiken bij sommige variëteiten. De meest voorkomende kleur is paars met een geel hart, maar ook gestreept of gestipt komt hij voor.  De bloeitijd is van juni tot en met juli, het blad is zwaardvormig en ongeveer 60 cm hoog. De hoogte van de bloem is ongeveer 90 centimeter. De plant is zeer geschikt voor in de watertuin op bijvoorbeeld de overgang van het water naar het land te beplanten.

Dwergiris

Iris Reticulata is een bolgewas met helderblauwe bloemen. De bol bloeit vroeg in de maanden februari en maart met helderblauwe bloemen. Het is een lage plant, die in bloei ongeveer 10 tot 15 centimeter hoog is.

Gele lis

Gele lis is een bekende inheemse oeverplant in Nederland, die je langs de sloot kunt tegenkomen. Hij bloeit in mei en juni met gele bloemen en staat graag op een drassige, zonnige plek. De hoogte is 60 tot 80 centimeter. Je kunt de plant vermeerderen door de wortels te scheuren. Ook de zaden kunnen gebruikt worden om de plant te vermeerderen.

Iris Latifolia

De Nederlandse naam voor deze iris bloem is de Engelse iris. Het is een kruidachtige vaste plant met violetblauwe bloemen met een langwerpige gele midden vlek op het onderste bloemblad.  Deze iris groeit inheems in de Pyreneeën. De hoogte is ongeveer 60 centimeter. Er zijn variëteiten in wit, paarsrood en andere tinten blauw. De bloeitijd is mei, juni en juli.

Hollandse iris

De Iris Hollandica is een bolgewas en bloeit in de maanden mei, juni en juli. Deze soort is verkrijgbaar in verschillende kleuren. Er bestaan zelfs tweekleurige variëteiten. Deze bladverliezende soort houdt van een zonnige, kalkrijke standplaats en is niet wintergroen. De hoogte van de plant is 40 tot 50 centimeter.