Verbena: ijzerhard dat je tuin laat stralen van zomer tot herfst

Verbena, in het Nederlands ook wel ijzerhard genoemd, is een veelzijdige en bloeirijke plant die tuinen tot laat in het seizoen opvrolijkt. Met haar slanke stelen, kleurrijke bloemtrossen en lange bloeitijd is verbena een echte favoriet onder tuinliefhebbers én insecten. Ze combineert sierlijkheid met stevigheid, en is verrassend makkelijk in onderhoud.

In dit artikel ontdek je waarom verbena niet mag ontbreken in jouw tuin én maken we kennis met de bekendste soorten.

Waarom kiezen voor verbena (ijzerhard)?

Verbena is geliefd vanwege haar lange bloei – van juni tot in oktober – en haar luchtige, transparante groeivorm. De plant trekt massaal bijen, hommels en vlinders aan, en geeft borders een natuurlijke, beweeglijke uitstraling. Ze combineert goed met siergrassen en vaste planten, en komt zowel in natuurlijke als moderne tuinen tot haar recht.

Belangrijkste voordelen van verbena:

• Lange bloeitijd

• Weinig onderhoud nodig

• Aantrekkelijk voor bestuivers

• Zeer geschikt voor combinaties met andere tuinplanten

• Ook mooi in potten of plantenbakken

Bekendste soorten verbena

Er bestaan wereldwijd honderden soorten en cultivars van verbena, maar in de tuin wordt vooral een aantal opvallende en sterke varianten gebruikt. Hieronder een overzicht van de populairste soorten ijzerhard voor in de siertuin:

1. Verbena bonariensis – IJzerhard met hoogte

De bekendste en meest toegepaste soort. Verbena bonariensis is een hoge, luchtige plant met lange, stevige stelen die wel 120 tot 150 cm hoog kunnen worden. Aan de toppen verschijnen paars-lila bloemschermen die constant bezocht worden door vlinders en bijen. Deze soort is half-winterhard en zaait zich vaak uit.

• Hoogte: 120–150 cm

• Bloeitijd: juni – oktober

• Kleur: paars

• Ideaal als solitair of in groepen

2. Verbena rigida – Compact en rijkbloeiend

Deze soort blijft een stuk lager dan de bonariensis, maar bloeit minstens zo uitbundig. Verbena rigida vormt een compacte, tapijtachtige plant met violetkleurige bloemen. Ze is goed geschikt als bodembedekker of voor de voorgrond van een border.

• Hoogte: 30–40 cm

• Bloeitijd: juni – oktober

• Kleur: paars-violet

• Ideaal voor rotstuinen of lage borders

3. Verbena hastata – IJzerhard met opgaande bloei

Deze minder bekende maar prachtige soort heeft een opgaande bloeiwijze met meerdere slanke bloemaren. Verbena hastata groeit natuurlijker en wordt vaak gebruikt in prairietuinen. De bloemen zijn meestal paars, maar ook wit en roze komen voor.

• Hoogte: 100–150 cm

• Bloeitijd: juli – september

• Kleur: paars, roze of wit

• Goed winterhard

4. Verbena x hybrida – Rijkbloeiende zomerbloeier

Dit is een groep van lage, kruipende verbenasoorten die rijk bloeien in verschillende kleuren. Deze hybride verbenasoorten worden vaak gebruikt in bloembakken, hanging baskets en vakbeplanting.

• Hoogte: 20–30 cm

• Bloeitijd: mei – september

• Kleuren: wit, rood, roze, paars, blauw

• Niet winterhard, vaak als eenjarige gekweekt 

5. Verbena bonariensis ‘Lollipop’

Deze compacte variëteit van de bekende Verbena bonariensis blijft veel lager, meestal rond de 60 cm hoog. Daarmee is ‘Lollipop’ ideaal voor kleinere tuinen, potten of de voorrand van een border. De plant behoudt de typische luchtige paarse bloemen en trekt volop vlinders en bijen aan. Door zijn bossige groeiwijze heeft hij minder steun nodig dan de hoge soort. Ook ‘Lollipop’ bloeit rijk van juni tot aan de eerste nachtvorst. Regelmatig uitgebloeide bloemen wegknippen zorgt voor een nog langere bloei.

• Hoogte: ± 50–60 cm

• Bloeiperiode: juni t/m oktober

• Kleur: lila-paars

• Winterhard: redelijk winterhard (tot ca. -10 °C), bescherming bij strenge vorst aanbevolen

Standplaats en verzorging

Verbena staat het liefst op een zonnige plek met een goed doorlatende grond. Vooral de hogere soorten zoals Verbena bonariensis doen het goed in wat armere, droge grondsoorten. Zorg voor voldoende luchtigheid rondom de plant om schimmelvorming te voorkomen.

Tips voor een gezonde verbena:

• Geef in droge periodes water, vooral bij jonge planten

• Knip uitgebloeide bloemen weg om nieuwe bloei te stimuleren

• Dek in de winter de wortelzone af met mulch (bij half-winterharde soorten)

• Laat eventueel zaailingen in het voorjaar opkomen bij soorten zoals bonariensis

Mooie combinaties met verbena

Verbena laat zich prachtig combineren met andere vaste planten. Enkele goede buren zijn:

• Echinacea (zonnehoed)

• Salvia nemorosa

• Perovskia (reuzenlavendel)

• Achillea (duizendblad)

• Grassen zoals Stipa of Pennisetum

De transparante groeiwijze van verbena maakt het mogelijk om er zelfs andere planten doorheen te laten groeien, zonder dat het geheel rommelig oogt.

Verbena in potten en bakken

Voor kleinere tuinen of balkons zijn vooral de lage verbenasoorten geschikt, zoals Verbena x hybrida of Verbena rigida. Deze doen het uitstekend in potten, mits ze voldoende zonlicht krijgen en de potgrond niet uitdroogt.

Samenvattend

Verbena, ofwel ijzerhard, is een dankbare zomerbloeier die structuur, kleur en beweging toevoegt aan je tuin. Of je nu kiest voor de hoge en luchtige Verbena bonariensis, de bodembedekkende rigida, of de kleurrijke x hybrida, er is altijd wel een verbena die past bij jouw tuin of balkon. En met hun aantrekkingskracht op vlinders en bijen draag je ook nog eens bij aan de biodiversiteit.