11 Moerasplanten voor in de helofytenfilter

Moerasplanten hebben naast decoratieve waarde een biologisch ondersteunende functie in je vijver. In Nederland voorkomende moerasplanten zijn nagenoeg allemaal ook geschikt als helofyt. Een aantal verschillende helofyten tezamen in een vijver, vormen een helofytenfilter. Dit is een natuurlijke filter waardoor het water in je vijver gezuiverd wordt.

Naast dat de helofyten zorgen voor het biologisch evenwicht kan deze ook goed als randafwerking dienen in je vijver. De vorm kun je zelf bepalen, je kunt er een beekloop of miniwaterval mee creëren. Maar ook een strak vormgegeven vijver kun je laten overlopen in een strak gevormd helofytendeel. In principe is elke vorm of locatie mogelijk, een voorwaarde is dat de filter en vijver met elkaar in verbinding staan en dat het water wordt rondgepompt.

Wat is een helofytenfilter?

Een helofyten filter is in principe een zandfilter dat beplant is met helofyten. Helofyten zijn planten waarvan de wortel in het water staat en de stengel en bloeiwijze boven het water uitsteken. Rond de wortels van de helofyten ontwikkelen zich grote concentraties bacteriën, die op efficiënte wijze de afvalstoffen in het water afbreken. Het deel van de helofyt wat boven het water uitsteekt verzorgt de opname en het transport van zuurstof naar de wortels. De bacteriën verwerken de afvalstoffen door middel van het oxidatieproces.

Grond voor moerasplanten

Moerasplanten kunnen rechtstreeks in de grond van de vijver geplant worden. Heb je een schuin aflopende kant in uw vijver, waar de planten zich niet op kunnen hechten, dan kun je gebruik maken van een begroeiingsmat.

De helofyten in de vijver plant je het beste in vijversubstraat. Ook lavasplit of kleikorrels zijn bruikbaar als alternatief. Het substraat kun je afdekken met een laagje kiezels of keien als cosmetische afdekking. De moerasplanten moeten met hun wortels in het substraat worden geplant. Verwijder bij het planten de bakken, netjes of aarde die om en aan de wortels zitten.

Moerasplanten in de helofyten vijver

Het is aan te raden om meerdere soorten helofyten in je helofytenfilter te planten. Hierdoor zorg je ervoor dat gedurende het gehele seizoen voedingsstoffen uit het water worden opgenomen. Plant ook weer niet teveel verschillende soorten.

De planten die weinig eisen stellen en hard groeien halen de meeste voedingsstoffen uit het water. Dit zijn met name de grasachtige moerasplanten. Helofyten of moerasplanten zijn natuurlijk ook in je vijver als randafwerking te planten, zonder dat dit een helofytenfilter vormt.

Lisdodde

De wetenschappelijke naam voor de lisdodde is Typha. Er zijn twee basissoorten lisdodden, die beiden als waterzuiveraar fungeren in je vijver. Dit zijn de kleine lisdodde (Typha angustifolia) en de grote lisdodde (Typha latifolia). Deze soorten hebben nog wel verschillende variëteiten.

Lisdodde herken je aan de overduidelijke ‘sigaar’. Bij de kleine lisdodde is deze groen van kleur en bij de grote bruin. De grote lisdodde wordt circa 2 meter hoog, waar de kleine in tegenstelling tot wat je zou verwachten ook die hoogte kan bereiken. Het blad van de kleine lisdodde is smaller dan dat van de grote.

Dwerglisdodde

Typha minima is de wetenschappelijke naam. De dwerglisdodde wordt 50-60 cm hoog. De bloeiwijze is duidelijk een stuk kleiner dan die van de andere lisdodden.

Bonte lisdodde

Typha latifolia ‘variegata’ is een bontbladige vorm van de grote lisdodde.

Biezen

De Bies is een dun, hoog opgroeiend gewas dat meerdere functionaliteiten heeft. Het is geschikt als plant in de helofytenvijver, maar kan gedroogd ook gevlochten worden voor matten of stoelzittingen. De wetenschappelijke naam is Schoenoplectus. Deze soort is inheems in Nederland en vind je langs oevers van rivieren.

De ronde stengel kan door het midden van de plant zuurstof naar de wortels transporteren. De wortels van de plant geven dit zuurstof af aan de bodem. Variëteiten onder de biezen zijn de Mattenbies, Stekende bies, Ruwe bies en Driekantige bies.

Zegge

Carex is een grasachtige soort met circa 2000 ondersoorten. De Carex Riparia en Carex Pendula zijn soorten die geschikt zijn als moerasplant.  Carex Riparia is een moeraszegge met zilver/ blauwgroenig blad. De groenblijvende plant kan een hoogte van 120 cm bereiken. Hij draagt in de maanden mei en juni donkerbruine sierlijke aren. De Catex Pendula, of wel hangende zegge wordt maximaal 150 cm hoog. De groen/bruine aren hebben een hangende zeer decoratieve vorm.

Kalmoes

Acorus Calamus is een inheemse soort met een bijzondere bloeiwijze. De plant bloeit met een groen/gele kolfachtige bloeiwijze  in de maanden juli en augustus. Het zwaardvormige blad van de kalmoes wordt ongeveer 80 tot 100 centimeter hoog. 

Waternavel

Hydrocotyle vulgaris is gewone waternavel en hydrocotyle ranunculoides is bekend onder de naam grote waternavel.  Waternavel bloeit met lichtroze bloemetjes in de periode van mei tot september. Het blad staat als kleine schermen op de stengel om voldoende licht op te vangen. Het groeit naar het wateroppervlak, om hier verder op te drijven.

Gele lis of andere irissen

Gele lis en irissen zijn mooie, geschikte planten voor langs de rand van je vijver. In het artikel over de iris op unieketuinen.nl lees je over verschillende soorten irissen.

Dotterbloem

Caltha Palustris is de wetenschappelijke naam van de dotterbloem. Een bekende soort met een gele bloem die bloeit in april en mei. Deze is geschikt voor een natte plek, die af en toe onder water staat. De hoogte van de volwassen vaste plant is 40 centimeter.

Pijlkruid

Een prachtig bloeiende plant met witte blaadjes en een dieppaars centrum. De bloemen bloeien van juni tot in september. De hoogte van de plant varieert van 25 tot 95 centimeter, afhankelijk van de diepte van het water. De wetenschappelijke naam is Sagittaria Sagittifolia.

Beekpunge

Een groenblijvende vaste plant voor aan de rand van uw vijver. De beekpunge komt tot bloei boven water. Dan bloeit hij in de maanden mei tot september met trosjes kleine blauwe bloemetjes. De latijnse naam voor beekpunge is Veronica Beccabunga.

Waterweegbree

Slanke waterweegbree, grote waterweegbree of de normale waterweegbree zijn soorten. Aan de vorm van het blad kun je zien met welke soort je te maken hebt. Ze worden allen ongeveer 80 tot 100 centimeter hoog en bloeien met witte of roze/witte bloemen. De bloeiperiode is juni tot september. De wetenschappelijke naam is Allisma.

Holpijp

De Equisetum Japonica is een geschikte soort voor de japanse tuin. Dit is dan ook de Japanse holpijp. Ook in de winter blijft de plant dezelfde gedaante houden, stevige groene holle stengels met zwarte strepen. De hoogte van de stengels is 30 tot 100 centimeter.

Witte aronskelk

Wanneer hij bloeit is het een prachtige opvallende wit bloeiende plant in de maanden juni tot en met september. De plant wordt zo’n 120 tot 150 centimeter hoog. De wetenschappelijke naam is Zantedeschia Aethiopica.