Hortensia

Hortensia is een van de meest gecultiveerde planten ter wereld.  Bij mijn zoektocht naar alle informatie over de Hortensia op internet kwam ik zelfs een heuse Hortensia fan pagina tegen op facebook. Ik denk dat iedereen wel weet hoe een Hortensia eruit ziet, maar wat is er verder nog  veel te weten over Hortensia’s! Lees alles in dit artikel.

Wanneer je een Hortensia hebt aangeschaft zul je informatie willen over het planten en verzorgen van je Hortensia. Als je er al hebt, wil je die mogelijk verplaatsen. Je kunt Hortensia’s ook stekken.

Hortensia’s zijn verkrijgbaar in veel kleurschakeringen, van wit, crème, licht geel, roze, rood, lila, paars tot blauwe exemplaren. Hoe krijg je een Hortensia met een blauwe kleur? Dat heeft te maken met de voeding en standplaats. Ik ga je meenemen in de wereld van de Hortensia.

De wetenschappelijke naam voor een Hortensia is Hydrangea. Het is een wintergroene of bladverliezende struik , een klimstruik of in een enkel geval een boom. De Hydrangea heeft een bijzondere bloeiwijze. Hij bloeit in schermen; bolle schermen, platte schermen of een pluimvormig scherm. Er zijn vele, vele soorten Hydrangea’s. Ik noem een aantal soorten:

• Hortensia Annabelle (arborescens),
• klimhortensia (anomale of seemannii),
• pluimhortensia (paniculata),
• boomhortensia (aspera, villosa of heteromalla),
• hortensia (serrata of involucrata),
• eikenbladhortensia (quercifolia)
• boerenhortensia (macrophylla)

In het artikel de 17 mooiste Hortensia soorten ga ik verder in op nog meer variëteiten in deze soorten.

Meer weten over de Hortensia Annabelle? Lees artikel Hortensia Annabelle, de meest populaire bolhortensia.

Hortensia planten

Hortensia’s zijn geen moeilijk planten, als je weet wat ze nodig hebben. De naam Hydrangea komt uit het Grieks en betekent watervat. Dat zegt iets over de hoeveelheid vocht die ze nodig hebben, vooral als het warm is. Als ze wat te weinig water hebben gehad, zul je dit meteen zien aan de hangende bladeren. Een hortensia is een plant voor in elke tuin, zoek met enige aandacht de standplaats uit.

Bij het planten dompel je de wortels van de plant eerst enige tijd in een bak met water. Wacht totdat de wortels en de grond daar rondom zo veel mogelijk met water verzadigd is. Ondertussen kun je een ruim plant gat graven. Zorg dat de bovenkant van de kluit enkele centimeters onder de reguliere bodemhoogte komt. Zet de natte kluit in het gegraven gat en vul de grond rondom en op de kluit aan met potgrond. Eventueel kun je wat gedroogde koemest toevoegen. Druk de grond vervolgens wat aan, zodat de plant er stevig in staat. Daarna veel water geven. Doe dit ook de eerstvolgende dagen, zodat de plant een goede start krijgt. Let bij het water geven er wel op dat je de grond en wortels water geeft. Als je de bloemen overdag in de felle zon besproeid, heb je kans op verbranding, Dit zorgt dan voor ongewenst bruine bloemen en bruin blad.

Hortensia Grondsoort

Een hortensia groeit in principe op elke grondsoort. Bij een hoge PH waarde in de grond, zoals bijvoorbeeld bij kalkrijke kleigrond, heb je wel kans op verschijnselen als geel blad. Wanneer je een grondsoort hebt met een hoge PH waarde, meng deze dan bij de aanplant met goede tuinaarde met turfmolm of zure potgrond. Bij een PH waarde van 5 of minder heb je een zodanige zure grond dat een hortensia blauw kan gaan bloeien. Dit geldt voor de Hydrangea Macrophylla en een aantal soorten van de Hydrangea Serrata. Als je deze blauwe kleur eens wilt proberen, voeg dan aan een zure grond aluin of aluminiumsulfaat toe. Een PH waarde van 5,6 tot 6,5 betekent dat de grond PH neutraal is. De hortensia heeft dan zijn normale eigen kleur. Bij meer kalk, een hogere PH waarde dan 6,5 wordt de kleur van sommige hortensia’s roze.  Je kunt op deze manier ‘spelen met de kleur van je hortensia’s. ‘ Een lichtroze hortensia zal echter niet donkerblauw worden, maar lichtblauw. Wanneer je in een regio woont met kalkrijk water, dan is aan te raden om de hortensia’s regenwater te geven. Tenzij je graag roze hortensia’s wilt natuurlijk 😊. (PS dit geldt dus maar voor enkele soorten)

Hortensia standplaats

Een Hortensia houdt van een lichte standplaats, maar staat niet graag heel de dag in de volle zon. Een plekje in de halfschaduw is perfect. Kijk hierbij op de beschrijving die bij de plant zit, als je deze koopt. De meeste Hortensia’s houden van een half beschaduwde plek, echter er zijn ook uitzonderingen. De bolhortensia van de Macrophylla soort en de Aspera en Villosa houden echt niet van de volle zon. Zet deze op een lichte plek in de schaduw of in de halfschaduw, in ieder geval op een plekje met zo weinig mogelijk zon. De meest ideale plaats is aan de noordzijde of de oostzijde van een beschutte haag of boom of hogere struiken. Let hierbij wel op of de grond niet te droog is, wanneer je hortensia’s onder een fikse boom zet, houd dan goed in de gaten of de boom niet al  het vocht voor de hortensia’s opdrinkt. Dit zie je snel genoeg aan het hangende blad van de hortensia. Grijp dan meteen in, anders zal de plant het niet overleven.

Wanneer hortensia planten

Het planten van de hortensia kun je het gehele jaar door doen, met uitzondering van vorstperioden. En hoe warmer en droger het is tijdens het planten, hoe meer water je zult moeten geven om de plant goed aan te laten slaan. Een tip voor een plek met een droge bodem: Wanneer je om de hortensia wat bodembedekkers plant, zullen deze het vocht wat vasthouden in de bodem.

Als je de hortensia in het najaar plant, hoef je de plant geen mest meer te geven. In de winter gaat de plant in rust en heeft de mest dus niet nodig.

Hortensia verplaatsen

Voor het verplaatsen van een hortensia gelden praktisch dezelfde regels als bij het planten. Een hortensia uit een pot is uitstekend te planten in de tuin. Wanneer de ruimte voor je hortensia te klein is geworden en je hem daarom wilt verplaatsen, kun je de wortels hier en daar wat bijsnoeien om een mooi compact wortelstelsel te krijgen. De plant zal dan wat trager groeien dan voorheen.

Let bij het uitgraven van de hortensia wel goed op het geheel uitgraven van de wortels. Je moet een ruim gat om de plant heen graven om de wortels niet te beschadigen. Het nieuwe plant gat moet tevens zo ruim zijn, om de wortels de ruimte te geven. Voeg dan goede tuinaarde of potgrond toe, zodat de plant wat extra energie krijgt om aan te slaan.

Hortensia stekken

Een hortensia is een van de makkelijkste planten om te stekken. Ik zal in een aantal stappen uitleggen hoe je een Hortensia kan stekken:

• Stap 1: je knipt een tak van de hortensia af onder een knoop. Een knoop is een punt op de tak, waaraan 2 bladeren vast zitten.
• Stap 2: vervolgens knip je die 2 bladeren weg. Wanneer de top wat slap is, kun je die ook afknippen. Je houdt dan eigenlijk een steel over met 2 bladeren.
• Stap 3: omdat de bladeren veel water verdampen, moet je ook de 2 bladeren inkorten. Knip ze ongeveer voor 1/2 af.
• Stap 4: dan ga je een stekmengsel maken, om de stek in te planten. Dit bestaat uit de helft potgrond en de helft fijn grind. Je voegt dit grind toe voor een goede afwatering om te voorkomen dat de stekken gaan rotten.
• Stap 5: doe het mengsel in een pot, waarin onderin wat hydrokorrels of scherven zitten. Je hoeft dit niet heel hard aan te stampen.
• Stap 6: maak een gat met een stok, en plant de stek hierin. Dit doe je om te voorkomen dat je de stek beschadigd, deze is zelf namelijk niet stevig genoeg.
• Stap 7: door de pot in het water te zetten, zuigt de pot en de stek het water op en beschadig je zo weinig mogelijk. Laat deze ongeveer een kwartier staan.
• Stap 8: doe er dan een plastic zak overheen, zodat je een soort van mini-kas creëert. Deze moet er 7 tot 10 dagen omheen blijven zitten.
• Stap 9: wanneer de stekken goed recht omhoog blijven staan, knip je een klein stukje van de hoek van de plastic zak af. Blijven ze na enkele dagen nog steeds overeind staan, knip dan een wat groter stuk uit de hoek van de plastic zak. Dit doe je drie keer. Wanneer ze dan nog steeds staan, dan is je stek geslaagd.
• Stap 10: je kunt de stek oppotten, zodat deze kan uitgroeien tot een mooie nieuw plant

Hortensia verzorging

Zoals al eerder in dit artikel genoemd heeft een Hortensia erg veel water nodig, zeker de nog jongere planten. In de maanden mei tot en met augustus, september, afhankelijk van het weer, moet extra water worden gegeven. Het beste is om extra water te geven in de ochtend of in de avond, als de zon het minst fel is. Probeer dan het blad en de bloemen te vermijden, maar het water op de bodem te gieten. Druppelbevloeiing is een goede uitvinding voor de Hortensia. Hierdoor krijgt de plant geleidelijk en de gehele dag water. Als je een mooi groen blad en een mooie sterke bloem wilt, dan zal de plant naast water ook voeding nodig hebben. Geef de hortensia niet teveel voeding, de plant groeit dan sneller en vervolgens blijkt hij dan minder stevig te zijn geworden en is door de topzware bloemen de kans groter dat de tak afbreekt.

Is je Hortensia ziek? Lees het artikel over Hortensia ziektes en plagen voor de meest voorkomende problemen, en hoe je ze kunt oplossen.

Hortensia bemesten

Voor Hortensia’s is er speciale meststof te verkrijgen in het tuincentrum. De keuze is tussen een langwerkende meststof die je in het begin van het jaar, april, toedient en die de plant gedurende de gehele zomer zal voor zien van voedingsstoffen. Op de verpakking kun je de hoeveelheid van bemesting nagaan. Je kunt ook een kortwerkende meststof aanschaffen. Hiervan die je op kortere termijn een resultaat. Dit is een goede keuze als je de plant een energieboost wilt geven. Deze moet je dan wel meerdere keren in de bloeiperiode toedienen. Dan is er nog de optie om organische mest te geven. Dit doe je aan het einde van de winter. Je kunt gedroogde koemest en eventueel wat turfmolm door de grond mengen om de zuurgraad te verlagen.

Stop in alle gevallen vanaf augustus met het toedienen van meststoffen. De plant kan dan afharden en stevig de winter ingaan.

Hortensia voeding

Speciale hortensia mest verrijkt de grond naast voeding met extra magnesium en ijzer. Wanneer je planten er niet super uitzien, zullen ze deze voedingsstoffen verwelkomen. Wanneer je graag de blauwe Hortensia in je tuin wilt, let dan op met het bemesten. Bij teveel mest kan deze kleur verloren gaan.

Hortensia Bloeitijd

Er zijn meer dan 500 soorten kweekvormen van de Hortensia. Hortensia’s zijn op veel verschillende kenmerken in te delen. Ook in bloeiwijze. Er zijn Hortensia’s die bloeien op nieuw gevormde takken (nieuw hout), hortensia’s die bloeien op oude takken (oud hout) en hortensia’s die zowel op nieuw als oud hout bloeien.

De hortensia’s die bloeien op het nieuwe hout, zullen bloemen krijgen op de takken die in de lente gevormd worden. Ze bloeien vroeg in het seizoen, kort na de winter op de nieuwe scheuten. Als je deze gaat snoeien in mei of juni, dan snoei je dus de takken weg, waarop de bloemen komen en zul je geen bloei krijgen. Bekende voorbeelden van deze hortensia’s die bloeien op het nieuwe hout zijn de Annabelle, ook wel sneeuwballen genoemd in de volksmond en de Paniculata soorten.

De groep Hortensia’s die op het oude hout bloeien moet je niet snoeien na de winter of in het voorjaar. Deze bloeien op het hout wat voor de winter al gevormd is. Het beste is om deze zelfs in de herfst en de winter helemaal niet te snoeien. Tot deze hortensia’s behoren de Macrophylla-soorten ofwel boerenhortensia’s, de eikebladhortensia’s, de schermbloemige Serrata soorten en de klimhortensia’s.

De groep die op zowel nieuw als oud hout bloeit zijn begrijpelijk minder moeilijk wanneer het om snoeien gaat. Hier gaat het om een beperkte groep van Macrophylla hortensia’s.

De bloeitijd varieert in lengte, over het algemeen bloeien ze vanaf half juni, sommige bloeien zelfs tot laat in de herfst door.

Hortensia Snoeien

Het snoeien van de Hortensia hangt dus samen met de bloeitijd. In het artikel Hortensia’s snoeien leg ik gedetailleerder uit waar je rekening mee moet houden en hoe je een hortensia snoeit.

De soorten die op het nieuwe hout bloeien moet je snoeien aan het einde van de winter.

De soorten die op het oude hout bloeien, kun je het beste snoeien wanneer ze nog in bloei staan. Dit lijkt erg zonde, maar als je het jaar erop weer bloemen wilt, kun je niet anders. De plant moet de kans hebben om oud hout te maken, waar het op kan bloeien. Als je in het najaar snoeit is er geen tak over om op te bloeien. Ditzelfde geldt als je in het voorjaar zou gaan overwegen o te snoeien. Je zou wel de plant kunnen verjongen, door een deel te snoeien en een deel te laten voor de bloei. Dit betekent wel dat je dan minder bloei hebt het jaar erop en voor de resterende verjonging in dat jaar, ok het jaar daarop. Het is overigens niet nodig om deze soort te snoeien, alleen voor vormbehoud, zou je het kunnen doen. Anders kun je volstaan met het eruit knippen van de verwelkte bloemen.

Voor de soorten die zowel op oud als nieuw hout bloeien, kun je snoeien aan het einde van de winter. Hoe rigoureuzer je de plant snoeit hoe harder hij groeit. Wil je dus een compacte stevige plant overhouden, snoei dan licht.

Hortensia Drogen

Naast de Hortensia’s voor buiten is het ook goed mogelijk om Hortensia’s als kamerplant te houden. Je kunt dan het beste voor de kleinere soorten kiezen, die goed in een pot kunnen staan in je woonkamer. Mocht je de hortensia-bloemen van buiten naar binnen willen halen, kun je dit doen door ze te drogen. Het beste snoei je de bloemen op een zonnige dag. Je kunt de stengels die je afknipt ophangen op een droge warme plek. Als je ze meteen in de vaas wilt zetten, doe dan een klein laagje water op de bodem. Je hoeft dit niet meer bij te vullen. Je kunt ze ook in een vochtige oase blok zetten. Om de kleur goed te behouden, kun je de bloem het beste in het donker drogen. Een andere tip die ik las is het toevoegen van glycerine aan het kleine beetje water waar de steel in staat. Het doel is om het vocht uit de stengel en de bloem te halen, met zo min mogelijk beschadiging van de bloem. Je kunt vervolgens nog jaren genieten van je droogbloem.

Alternatieven en andere tips voor het drogen van de bloemen zijn:

• Plaats de bloemen met stengel, zonder blad in een bak met schelpenzand
• Plaats de bloemen met stengel, zonder blad in een bak met waspoeder. (ruikt wel lekker fris)
• Pluk de bloemen van de plant, wanneer ze al wat leerachtig aanvoelen en de bloemen mooi verkleurd zijn
• De meest geschikte soort voor het drogen is de bolhortensia, de Hydrangea Macrophylla

Hortensia kwekerij

Omdat Hortensia’s zeer geliefd zijn, zijn er ook legio kwekerijen te vinden die zich specialiseren in Hortensia’s.  Sommige kwekerijen specialiseren zich in een bepaald soort hortensia. Ook bij kwekerijen met een uitgebreider assortiment zijn hortensia’s te vinden. In alle tuincentra kun je hortensia soorten verkrijgen. Op internet vind je ‘De Hydrangea Kwekerij’, een speciale hydrangea kwekerij die door de koninklijke vereniging van Boskoopse culturen is aangewezen als beheerder van de Nederlandse Plantencollectie Hydrangea van ruim 500 verschillende soorten en cultivars. Daarnaast zie ik op de site van Hortensia Bertha’s Hof een heel uitgebreid assortiment van hortensia’s. Ook op de Belgische site hortensiakwekerij is indrukwekkend veel informatie te vinden over de verschillende soorten en informatie over verzorging, geschiedenis en het snoeien van hortensia’s.